Vườn thiền trong nhà phố đang trở thành xu hướng mới cho những người tìm kiếm không gian yên bình giữa cuộc sống bận rộn. Với thiết kế tối giản và sự kết hợp hài hòa giữa đá, cây cỏ và các yếu tố pháp khí, vườn thiền không chỉ mang lại sự thư giãn mà còn là nơi để gia chủ tìm lại sự cân bằng nội tâm
Thay vì đầu tư vào vườn hoa hay rau, nhiều người ngày nay đang chi hàng trăm triệu đồng để xây dựng vườn thiền tại nhà, tìm kiếm sự tĩnh lặng giữa bộn bề cuộc sống thành thị.
Vườn thiền, hay còn được biết đến với tên gọi là vườn Zen, mang đậm tinh hoa của phong cách Thiền tông. Được tạo thành từ đá, cát, và sỏi, vườn thiền là hình ảnh sống động của cuộc sống và thiên nhiên, tập trung vào vẻ đẹp tĩnh lặng và sự nguyên sơ của cảnh quan.
Sau những áp lực cuộc sống ồn ào và công việc bận rộn tại Hà Nội, Nguyễn Quang đã chọn giải pháp tinh giản bằng việc tạo ra một khu vườn tĩnh lặng, chỉn chu và ít đồ vật. Quang cho rằng, một không gian vườn được tối giản về vật liệu và màu sắc sẽ giúp nội tâm an lạc hơn. Anh tin rằng, khi tinh thần bị rối loạn, không gian xung quanh càng cần được làm sạch sẽ và thoáng đãng để giúp cân bằng lại tinh thần.
Khu vườn của Quang, rộng hơn 10 m2, được thiết kế đơn giản với nền sỏi, ang nước, thảm rêu và một số cây như tùng, cúc, trúc. Dưới lớp sỏi là hệ thống thoát nước, ngăn cho nước mưa không gây ngập lụt. Vườn cũng được lót bằng vải địa kỹ thuật để ngăn cỏ mọc và giun đào đất xâm nhập. Tổng chi phí cho việc xây dựng và trang trí vườn là 15 triệu đồng, trong đó 7 triệu để thuê thợ và mua vật tư, 8 triệu cho sỏi, cây cối, đèn và ang nước.
Quang lưu ý rằng việc gắn bó với kiến trúc vườn thiền yêu cầu gia chủ phải biết kiểm soát nhu cầu của mình. Quá nhiều tượng, cây cối và hoa lá có thể làm mất đi tính tĩnh tại của khu vườn. Với lịch làm việc bận rộn và thường xuyên đi công tác, vườn thiền là lựa chọn lý tưởng giúp Quang tận hưởng cuộc sống một cách thư thái và hài hòa.
Vũ Hà Ty, một cư dân của Thành phố Quảng Ngãi, đã quyết định xây dựng vườn thiền bên cạnh phòng trà để tạo ra một không gian yên tĩnh và thư giãn cho việc thiền định. Ty cho biết cô và chồng đã tự tìm hiểu kiến thức cơ bản về cảnh quan và vườn nhà, và đã phối hợp bố cục sao cho vườn thiền vừa giữ được đặc trưng của vườn thiền Nhật Bản nhưng vẫn phù hợp với nhu cầu sử dụng của họ.
Vườn thiền của Ty nổi bật với các viên sỏi và đá được xếp thành những đường nét uốn lượn, mang lại cảm giác thanh thoát và hài hòa. Các tảng đá được sắp xếp một cách tự nhiên, thường được chồng lên nhau hoặc sắp thành những đường cong mềm mại, phản ánh triết lý thiền. Ty giải thích rằng việc chồng các tảng đá lên nhau biểu thị sự tương trợ và tương thuộc giữa các sự vật trong vũ trụ.
Ngoài các yếu tố này, vườn Zen của Ty còn bao gồm ống tre nước, cây cối, tiểu cảnh hồ, tượng đồng và các phụ kiện khác, được sắp đặt hài hòa với tổng thể vườn. Để tạo ra môi trường thiền định, vườn Zen này còn có tinh thể đá Thạch Anh, chuông xoay Himalaya và chuông gió. Chi phí xây dựng cả phòng thưởng trà và vườn thiền của Ty ước khoảng 350 triệu đồng, trong đó riêng vườn thiền đã tốn khoảng 120 triệu.
“Buổi cuối ngày, khi ra vườn ngắm nhìn và chăm sóc từng góc nhỏ, trải nghiệm không gian vườn thiền giúp tôi đạt được sự cân bằng và hài hòa cho cả cơ thể lẫn tinh thần”, Ty chia sẻ.
Diễn viên Việt Trinh đã dành ra 6 tháng để xây dựng một vườn thiền rộng 100 m2 tại ngôi nhà mới ở Bình Dương. Cô chia sẻ với VnExpress rằng sau khi giải nghệ và trải qua đại dịch Covid-19, cô nhận thấy cần thiết phải giảm bớt sự bon chen trong cuộc sống. Cô mong muốn căn nhà mới sẽ là nơi yên tĩnh để trở về với chính bản thân và sống trong những ký ức đẹp từ thời hoạt động nghệ thuật.
Điểm đặc biệt của vườn thiền này là những tảng đá lớn được khắc tên của những bộ phim nổi tiếng mà Việt Trinh từng tham gia như “Người đẹp Tây Đô”, “Ngọc trong đá”, “Trở về”… Các không gian chức năng như phòng ngủ và phòng khách được thiết kế mở, có kính để gia chủ có thể ngắm nhìn vườn thiền từ bên trong nhà.
Trong những năm gần đây, trào lưu kiến trúc “chữa lành” đã trở nên phổ biến ở nhiều quốc gia như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc,… nhằm bảo vệ sức khỏe tinh thần của con người. Ở Việt Nam, sau đại dịch Covid-19, việc chăm sóc tâm hồn và an dưỡng tinh thần ngày càng được đặc biệt quan tâm, với nhiều khu đô thị cao cấp tích hợp các tiện ích như vườn thiền, khu tắm nước nóng Osen,… để thu hút khách hàng.
Theo ông Nguyễn Văn Hiệu, đại diện của Công ty thiết kế cảnh quan Zions Landscapes, năm nay đã có sự gia tăng đáng kể trong số lượng gia chủ lựa chọn xây dựng vườn thiền tại các căn nhà phố ở Hà Nội và TP HCM, đặc biệt là trong phân khúc khách hàng cao cấp.
Ông Phạm Văn Bính, một kiến trúc sư tại Cảnh quan sân vườn Sài Gòn, cho biết từ sau đại dịch, nhiều gia đình chọn xây dựng vườn thiền nhằm tạo ra một không gian trong nhà để phục hồi năng lượng và an dưỡng tinh thần.
Theo ông Bính, vườn thiền mang đặc trưng cơ bản là “trong động có tĩnh, trong tĩnh có động”, ví dụ như việc sắp đặt những viên sỏi (tĩnh) để tạo ra dòng nước (động). Mỗi chi tiết trong vườn đều mang trong mình triết lý thiền. Quan trọng là phải bố trí các chi tiết này sao cho phù hợp với cảnh quan tổng thể và các yếu tố khí hậu của địa phương.
Vườn thiền ở Việt Nam có sự thay đổi về cấu trúc và vật liệu so với nguyên bản vườn thiền Nhật Bản, nhằm phù hợp hơn với kiến trúc và khí hậu của nước ta. Ví dụ, nhiều gia đình đã thay đổi cây tùng Nhật bằng cây bách, cây lá kim hoặc tùng bản địa để dễ dàng chăm sóc và phù hợp với khí hậu nhiệt đới. Thay vì sử dụng sỏi Nhật Bản nhập khẩu, họ sử dụng sỏi và đá có sẵn tại địa phương.
Ông Bính nhấn mạnh rằng, mặc dù có thể thiết kế vườn thiền theo chuẩn mực Nhật Bản, nhưng khi làm vườn, cần phải lưu ý các chi tiết nhỏ để phù hợp với môi trường và điều kiện vật chất của khu vực. Chỉ khi đó, vườn thiền mới có thể đồng hành và hỗ trợ gia chủ lâu dài.
Vườn thiền đang trở thành một xu hướng phát triển tại Việt Nam, được điều chỉnh và phù hợp với không gian sống và phong cách hiện đại của người dân địa phương. Ông Nguyễn Văn Hiệu từ Zions Landscapes cho biết rằng vườn thiền có thể chiếm diện tích từ 10-50 m2, tùy thuộc vào diện tích tổng thể của ngôi nhà. Vườn thiền không chỉ được đặt ngoài trời mà còn có thể xây dựng trong nhà, như sân trong, gầm cầu thang, giếng trời, và thậm chí trên ban công của các căn hộ chung cư.
Về mặt chi phí, một vườn thiền có thể tốn từ 50-200 triệu đồng, phụ thuộc vào mức độ đầu tư vào các vật liệu như đá xanh Nhật Bản hay cây tùng Nhật Bản. Đá xanh Nhật Bản có giá khoảng 20-30 triệu đồng một tấn, trong khi cây tùng Nhật Bản có thể lên đến 200 triệu đồng. Điều này cho thấy vườn thiền không chỉ là một không gian tĩnh lặng mà còn là một đầu tư lâu dài cho sức khỏe tinh thần và phong thủy của gia đình.
Ông Hiệu cũng nhấn mạnh rằng vườn thiền có thể không phù hợp với những người thích sự rực rỡ và phong phú trong thiết kế cảnh quan, bởi nó tập trung vào sự đơn giản và tĩnh lặng. Đối với những người trên 30 tuổi, làm việc trong môi trường căng thẳng, vườn thiền sẽ là lựa chọn lý tưởng để thư giãn và phục hồi năng lượng.
Trước khi bắt đầu xây dựng vườn thiền, ông Bính cũng khuyên rằng gia chủ nên xác định rõ mục đích sử dụng và nhu cầu cụ thể của gia đình. Ngoài ra, cần quan tâm đến yếu tố phong thủy như vị trí, hướng và cân bằng các yếu tố trong vườn để mang lại may mắn và hài hòa cho ngôi nhà.
Cuối cùng, ông Nguyễn Quang lưu ý rằng trước khi xây dựng vườn thiền, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt kỹ thuật để đảm bảo an toàn cho hệ thống thoát nước và điện trong vườn.
Việc xây dựng và chăm sóc vườn thiền không chỉ đơn thuần là việc trang trí không gian mà còn mang lại giá trị tinh thần sâu sắc và sự hài lòng lâu dài cho gia đình.
