Bầu khí quyển là lớp vỏ khí bao quanh Trái Đất, duy trì sự sống và bảo vệ chúng ta khỏi tác động từ không gian. Lớp vỏ này không đồng nhất mà được chia thành nhiều tầng khác nhau, mỗi tầng mang đặc điểm và vai trò riêng biệt. Việc tìm hiểu về đặc điểm các tầng khí quyển không chỉ giúp ta hiểu rõ hơn về hành tinh xanh mà còn nâng cao nhận thức về bảo vệ bầu khí quyển.
Bầu khí quyển là lớp vỏ khí bao quanh Trái Đất, duy trì sự sống và bảo vệ chúng ta khỏi tác động từ không gian
Đặc điểm các tầng khí quyển trên Trái Đất
Tầng đối lưu
Tầng đối lưu, nằm sát bề mặt Trái Đất, là nơi diễn ra hầu hết các hiện tượng thời tiết mà chúng ta trải nghiệm hàng ngày.
Với mật độ không khí dày đặc nhất, tầng đối lưu chứa khoảng 75% khối lượng khí quyển và gần như toàn bộ hơi nước, mây, mưa. Sự thay đổi nhiệt độ theo độ cao ở tầng này dẫn đến sự hình thành gió, bão và các hiện tượng thời tiết khác.
Tầng bình lưu
Tầng bình lưu, nằm phía trên tầng đối lưu, được biết đến là “ngôi nhà” của tầng ozone – lớp khí quyển quan trọng hấp thụ phần lớn tia cực tím (UV) có hại từ Mặt Trời.
Sự ổn định và ít nhiễu động của tầng bình lưu tạo điều kiện lý tưởng cho các chuyến bay đường dài. Tuy nhiên, tầng ozone đang bị đe dọa bởi các hoạt động con người, đặc biệt là việc sử dụng các chất CFCs.
Đặc điểm các tầng khí quyển trên Trái Đất
Tầng trung lưu
Cao hơn nữa là tầng trung lưu, nơi nhiệt độ giảm dần theo độ cao và có thể xuống đến -90 độ C. Tầng này đóng vai trò như “lá chắn” bảo vệ Trái Đất khỏi các thiên thạch nhỏ. Khi các thiên thạch lao vào khí quyển, chúng sẽ bị ma sát với không khí ở tầng trung lưu và bốc cháy, tạo thành những vệt sáng rực rỡ trên bầu trời đêm mà ta thường gọi là sao băng.
Tầng nhiệt
Tiếp nối tầng trung lưu là tầng nhiệt, nơi nhiệt độ tăng đột ngột do sự hấp thụ bức xạ tia cực tím và tia X từ Mặt Trời. Nhiệt độ ở tầng nhiệt có thể lên tới hàng nghìn độ C. Tầng này cũng là nơi diễn ra hiện tượng cực quang – những dải sáng nhiều màu sắc tuyệt đẹp trên bầu trời ở các vùng gần cực.
Tầng ngoại quyển
Tầng ngoài cùng của khí quyển là tầng ngoại quyển, Đây là tầng loãng nhất và là ranh giới mong manh giữa khí quyển Trái Đất và không gian vũ trụ. Các vệ tinh nhân tạo thường được phóng lên tầng này để thực hiện các nhiệm vụ quan sát Trái Đất và viễn thông.
Vai trò của các tầng khí quyển đối với sự sống trên Trái Đất
Sự tồn tại của các tầng khí quyển có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự sống trên Trái Đất.
Tầng đối lưu cung cấp không khí cho chúng ta hô hấp, điều hòa khí hậu và là nơi diễn ra vòng tuần hoàn nước.
Tầng bình lưu với tầng ozone bảo vệ chúng ta khỏi tác hại của tia cực tím. Tầng trung lưu ngăn chặn các thiên thạch nhỏ va chạm với Trái Đất.
Tầng nhiệt và tầng ngoại quyển đóng vai trò quan trọng trong nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ.
Vai trò của các tầng khí quyển đối với sự sống trên Trái Đất
Tác động của con người đến tầng khí quyển
Tuy nhiên, hoạt động con người đang tác động tiêu cực đến các tầng khí quyển, đặc biệt là tầng đối lưu và tầng bình lưu.
Ô nhiễm không khí do khí thải công nghiệp và phương tiện giao thông đang làm giảm chất lượng không khí, gây hại cho sức khỏe con người và hệ sinh thái.
Việc sử dụng tràn lan các chất CFCs đã tạo ra “lỗ thủng” tầng ozone, khiến lượng tia cực tím chiếu xuống Trái Đất tăng lên, gây ung thư da và nhiều bệnh tật khác.
Biến đổi khí hậu cũng là một hệ quả nghiêm trọng của việc gia tăng khí thải nhà kính, chủ yếu từ hoạt động đốt cháy nhiên liệu hóa thạch.
Biến đổi khí hậu cũng là một hệ quả nghiêm trọng của việc gia tăng khí thải nhà kính, chủ yếu từ hoạt động đốt cháy nhiên liệu hóa thạch.
Biến đổi khí hậu gây ra nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, hạn hán, lũ lụt, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, nguồn nước và đe dọa cuộc sống của con người.
Bảo vệ bầu khí quyển là trách nhiệm của mỗi cá nhân và toàn xã hội. Chúng ta cần thay đổi lối sống thêm xanh, sử dụng năng lượng sạch, giảm thiểu khí thải, trồng cây xanh để hấp thụ CO2 và bảo vệ tầng ozone. Chỉ có sự chung tay của tất cả mọi người mới có thể bảo vệ bầu khí quyển trong lành cho thế hệ tương lai.