Từ năm 2025, kỳ thi tốt nghiệp THPT sẽ bao gồm 2 môn bắt buộc (Toán và Văn) và 2 môn tự chọn
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phê duyệt phương án tổ chức kỳ thi và xét công nhận tốt nghiệp Trung học phổ thông từ năm 2025. Theo quyết định này, thí sinh sẽ phải thi bắt buộc 2 môn Ngữ văn và Toán, cùng với 2 môn tự chọn từ các môn học còn lại trong chương trình lớp 12. Các môn tự chọn bao gồm: Ngoại ngữ, Lịch sử, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, và Công nghệ.
Môn Ngữ văn sẽ thi theo hình thức tự luận, trong khi các môn khác sẽ thi theo hình thức trắc nghiệm. Kỳ thi sẽ được tổ chức trên toàn quốc với đề thi và thời gian thi chung do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định.
Phương thức xét công nhận tốt nghiệp 2025
Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định phương thức xét công nhận tốt nghiệp sẽ kết hợp giữa kết quả đánh giá quá trình học tập và kết quả thi tốt nghiệp, theo tỷ lệ phù hợp với lộ trình triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.
Bộ Giáo dục và Đào tạo có trách nhiệm chỉ đạo chung, ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn và kế hoạch tổ chức kỳ thi; đồng thời hướng dẫn, tổ chức công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát kỳ thi. UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm chỉ đạo, tổ chức thực hiện và chịu trách nhiệm toàn diện về kỳ thi tại địa phương.
Phương án thi này sẽ được thực hiện từ năm 2025. Trong giai đoạn từ năm 2025 đến năm 2030, kỳ thi sẽ giữ ổn định phương thức thi trên giấy.
Từng bước thí điểm thi tốt nghiệp THPT 2025 trên máy tính
Sau năm 2030, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ bắt đầu thí điểm thi tốt nghiệp THPT trên máy tính đối với các môn thi trắc nghiệm tại các địa phương có đủ điều kiện, có thể kết hợp giữa thi trên giấy và thi trên máy tính. Khi tất cả các địa phương trên toàn quốc đều có đủ điều kiện, kỳ thi tốt nghiệp THPT sẽ được tổ chức hoàn toàn trên máy tính cho các môn thi trắc nghiệm.
Mục đích của việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT là nhằm đánh giá chính xác kết quả học tập của học sinh theo mục tiêu và chuẩn cần đạt của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Kết quả thi sẽ được sử dụng để xét công nhận tốt nghiệp THPT và là một trong những cơ sở để đánh giá chất lượng dạy và học của các cơ sở giáo dục phổ thông, cũng như công tác chỉ đạo của các cơ quan quản lý giáo dục.
Ngoài ra, dữ liệu từ kết quả thi cũng sẽ cung cấp cơ sở đáng tin cậy cho các cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp trong tuyển sinh theo tinh thần tự chủ.
Thay đổi phương án thi tốt nghiệp THPT cho phù hợp với chương trình mới
Phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 đang nhận được nhiều sự mong đợi từ các nhà trường, học sinh và phụ huynh, bởi đây là năm đầu tiên các học sinh học theo chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 sẽ tốt nghiệp bậc THPT.
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 có nhiều điểm khác biệt so với chương trình giáo dục phổ thông trước đó, còn gọi là chương trình 2000, từ mục tiêu, quan điểm, phương pháp giáo dục, cơ cấu hệ thống cho đến các môn học, đặc biệt là ở bậc THPT. Trong chương trình GDPT 2018, giáo dục cơ bản kết thúc ở bậc THCS, còn bậc THPT là giai đoạn giáo dục hướng nghiệp.
Do đó, học sinh bậc THPT không bắt buộc phải học tất cả các môn học như chương trình cũ mà chỉ phải học bắt buộc 4 môn: Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ và Lịch sử. Ngoài 4 môn học bắt buộc, học sinh có thể lựa chọn học thêm một số môn học trong các môn còn lại.
Với những điều chỉnh trong chương trình học, việc thi tốt nghiệp THPT cũng cần có sự thay đổi phù hợp để đánh giá đúng năng lực và kết quả học tập của học sinh. Lựa chọn thi tốt nghiệp THPT với 4 môn đang nhận được nhiều ý kiến ủng hộ vì giảm áp lực cho thí sinh và gọn nhẹ trong tổ chức. Nhiều giáo viên và học sinh mong sớm chốt phương án để có sự chuẩn bị tốt nhất cho kỳ thi quan trọng này.
Thi tốt nghiệp THPT 4 môn: Đổi mới hướng nghiệp, dạy và học thế nào?
Theo Báo Giáo dục và Thời đại, phương án thi 4 môn (2+2), bao gồm 2 môn bắt buộc là Toán và Ngữ văn cùng 2 môn tự chọn, nhận được nhiều sự đồng tình. Để kỳ thi đạt mục tiêu giảm áp lực thi cử và đánh giá chất lượng, hiệu quả giáo dục, cần có sự thay đổi đồng bộ từ giáo dục hướng nghiệp, quan điểm dạy học đến tuyển sinh đại học.
Thi 4 môn theo ban
Sau năm 1975, miền Nam thực hiện giáo dục hệ 12 năm với cấp III (THPT) phân ban. Học sinh có thể chọn một trong 4 ban: Ban A (Văn – Sử – Địa), Ban B (Văn – Ngoại ngữ), Ban C (Toán – Lý), Ban Đ (Hóa – Sinh). Dù học đủ các môn, nội dung kiến thức và thời lượng từng môn khác nhau theo từng ban.
Thi tốt nghiệp THPT 4 môn sẽ theo từng ban: Ban A (Toán, Văn, Sử, Địa), Ban B (Toán, Văn, Ngoại ngữ, Sử), Ban C (Toán, Văn, Lý, Hóa), Ban Đ (Toán, Văn, Hóa, Sinh). Dù thi cùng Toán và Văn, mức độ đề thi sẽ khác nhau tùy theo ban.
Giai đoạn 1976 – 1980, học sinh miền Nam thi tốt nghiệp THPT theo hình thức này. Sau khi thi tốt nghiệp, học sinh thi đại học theo 3 khối: A (Toán, Lý, Hóa), B (Toán, Hóa, Sinh), C (Văn, Sử, Địa) và D (Toán, Văn, Ngoại ngữ hoặc Toán, Lý, Ngoại ngữ). Tỷ lệ thí sinh dự thi khối C thấp hơn do ít nghề nghiệp liên quan.
Dù ít học sinh thi môn Sử, nhà trường vẫn bồi dưỡng lòng yêu nước qua các môn học và hoạt động xã hội, Đoàn – Đội. Học sinh học lịch sử cả 3 cấp: tiểu học, THCS và THPT.
Điểm nổi bật và hạn chế
Kỳ thi tốt nghiệp THPT giai đoạn này nổi bật với việc coi thi và chấm thi nghiêm túc, không có dạy học thêm, nhà trường chỉ ôn thi một số buổi. Học sinh lớp 12 biết trước các môn thi tốt nghiệp, đại học để tập trung ôn luyện. Đề thi tốt nghiệp và tuyển sinh đại học đều là tự luận, với môn Toán, Lý, Hóa, Sinh có thêm giải toán.
Hạn chế của việc thi tốt nghiệp THPT 4 môn giai đoạn 1976 – 1980 là hình thức đề thi tự luận, nặng về kiểm tra kiến thức khiến học sinh phải học thuộc lòng. Một số học sinh thi tốt nghiệp các môn ban C nhưng lại thi đại học khối B hoặc học ban Đ nhưng thi đại học khối A do chọn ban không phù hợp.
Chính phủ yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo sớm nghiên cứu, công bố Phương án thi tốt nghiệp trung học phổ thông từ năm 2025 bảo đảm gọn nhẹ, hiệu quả, thiết thực, giảm áp lực, giảm chi phí và tạo sự đồng thuận xã hội.
Đổi mới dạy – học ở tầm cao mới
Phương án thi tốt nghiệp THPT năm 2025 theo Chương trình GDPT 2018 dự kiến thi 4 môn, gồm 2 môn bắt buộc là Toán và Ngữ văn cùng 2 môn tự chọn trong các môn như: Ngoại ngữ, Lịch sử, Địa lý, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tin học, Công nghệ, Giáo dục Kinh tế và Pháp luật.
Cách thức này tương tự với việc thi THPT cách đây hơn 40 năm, nhưng với nhiều điểm mới, bao gồm 36 cách lựa chọn môn thi thay vì 4 tổ hợp như trước đây. Yêu cầu cần đạt là phẩm chất và năng lực, không chỉ kiến thức và kỹ năng. Điều này đòi hỏi sự thay đổi đồng bộ về giáo dục hướng nghiệp, quan điểm dạy và học, và tuyển sinh đại học ở tầm cao mới.
Đổi mới hướng nghiệp, dạy và học
Chương trình GDPT 2018 tập trung phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh. Giáo dục phổ thông chia làm 2 giai đoạn: giáo dục cơ bản (tiểu học và THCS) và giáo dục định hướng nghề nghiệp (cấp THPT). Ở cấp THPT, học sinh phân hóa theo năng khiếu và định hướng nghề nghiệp thông qua việc tự chọn tổ hợp môn học.
Ngoài 8 môn bắt buộc, học sinh chọn thêm 4 môn từ các môn: Địa lý, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tin học, Công nghệ, Giáo dục Kinh tế và Pháp luật, Mỹ thuật, Âm nhạc. Điều này yêu cầu học sinh hiểu rõ khả năng, năng lực, xu hướng nghề nghiệp của mình để chọn môn học và thi tốt nghiệp phù hợp.
Giáo dục trải nghiệm – hướng nghiệp và tư vấn tâm lý ở cấp THCS và THPT trở nên quan trọng, giúp học sinh hình thành phương pháp học tập và chọn môn học phù hợp, đánh giá bản thân để chọn ngành nghề phù hợp sau này.
Không có môn học chính, phụ
Các môn học góp phần vào sự thành công của học sinh là như nhau, không có môn chính, môn phụ. Môn Toán, Văn, Ngoại ngữ hay Lịch sử có vai trò lớn trong giáo dục lòng yêu nước và là các môn học bắt buộc, nhưng thành công của học sinh có thể đến từ các môn khác.
Đổi mới tuyển sinh đại học
Từ năm 2025, tuyển sinh đại học cần thay đổi. Một mặt, tăng cường thi đánh giá năng lực, mặt khác xây dựng các tổ hợp mới có các môn như Tin học, Công nghệ, Giáo dục Kinh tế và Pháp luật; hoặc tuyển sinh theo học bạ, đánh giá toàn diện ít nhất là kết quả của 4 hoặc 5 học kỳ THPT. Các tổ hợp môn có Ngoại ngữ hay Lịch sử cần tăng chỉ tiêu, ưu tiên chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế.
Đổi mới giảng dạy và kiểm tra, đánh giá
Đổi mới giảng dạy, kiểm tra, đánh giá các môn học cần tập trung vào phát triển phẩm chất và năng lực, không phải học để đối phó thầy cô hay thi. Môn Ngoại ngữ cần chú trọng phát triển cả 4 kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết, theo chuẩn kỹ năng 6 bậc của Việt Nam.
Chứng chỉ ngoại ngữ theo chuẩn Việt Nam cần được ưu tiên trong tuyển sinh đại học như chứng chỉ quốc tế, giúp việc dạy học ngoại ngữ ở trường phổ thông cạnh tranh với các trung tâm dạy chứng chỉ quốc tế. Đổi mới dạy và học môn Lịch sử cũng cần chú trọng để không chỉ là môn học bắt buộc mà học sinh thực sự yêu thích.
Tăng cường môn học thực tiễn
Gần 40% thí sinh dự thi tốt nghiệp với mục đích xét tốt nghiệp, do đó, các môn như Công nghệ, Giáo dục Kinh tế và Pháp luật, Tin học… trở nên cần thiết cho những học sinh tham gia học nghề hay trực tiếp lao động sau THPT.
Ý kiến về ba phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025
Phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 đã thu hút sự quan tâm và đánh giá khác nhau từ phía các bên liên quan. Dựa trên kết quả khảo sát của Bộ GD&ĐT, phương án 3 có vẻ được ưa chuộng hơn các phương án còn lại với tỷ lệ lựa chọn cao hơn. Điều này có thể do phương án này giảm số môn thi bắt buộc xuống còn hai (Toán và Ngữ văn), từ đó tạo điều kiện cho học sinh có nhiều sự linh động hơn trong việc lựa chọn các môn thi phù hợp với năng lực và sở thích cá nhân.
Cả ba phương án đều đề cập đến việc học sinh sẽ thi hai môn trong số các môn lựa chọn. Sự thay đổi chính là ở số môn thi bắt buộc, nhằm đưa ra sự linh hoạt và phù hợp hơn với năng lực của từng học sinh. Tuy nhiên, quan điểm của từng đối tượng có thể khác nhau và việc áp dụng phương án nào cũng cần phải cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo tính công bằng và đáp ứng được các yêu cầu đa dạng của học sinh.
Việc thay đổi phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025, bao gồm 2 môn bắt buộc và 2 môn tự chọn, là một bước tiến đáng chú ý trong cải cách giáo dục. Điều này không chỉ giúp giảm bớt áp lực cho học sinh mà còn mang lại sự linh hoạt, phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông mới 2018. Các thí sinh và phụ huynh cần nắm rõ thông tin này để chuẩn bị tốt nhất cho kỳ thi quan trọng sắp tới. Hãy cùng đón chờ những thay đổi tích cực và chuẩn bị sẵn sàng cho tương lai giáo dục mới.
Để cập nhật những thông tin mới nhất và hữu ích về giáo dục và các sự kiện thời sự nổi bật, hãy theo dõi Thời sự Việt để không bỏ lỡ bất kỳ tin tức quan trọng nào!