TP HCM đang đối mặt với thách thức già hóa dân số khi tỷ lệ người trên 60 tuổi đạt 12,5%, do mức sinh thấp và tuổi thọ tăng cao. Điều này đặt ra nhiều vấn đề về mặt xã hội, kinh tế, và y tế, đòi hỏi các biện pháp kịp thời và hiệu quả từ ngành y tế.
Mức sinh và mức chết thấp, cùng với tuổi thọ tăng cao, đã đẩy TP HCM nhanh chóng vào tiến trình già hóa dân số, với tỷ lệ người trên 60 tuổi đạt 12,5%.
Thông tin này được Chi cục trưởng Dân số TP HCM Phạm Chánh Trung chia sẻ tại lễ phát động chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ nâng cao chất lượng dân số, ngày 11/7. Năm ngoái, số người cao tuổi của thành phố là 11,03%, và con số này chưa tới 10% ở những năm trước. Tuổi thọ trung bình của người dân ở mức khá cao (76,5 tuổi) so với cả nước (73,7 tuổi).
Trong khi đó, mức sinh của thành phố ngày càng giảm. Số con trung bình của một phụ nữ TP HCM trong độ tuổi sinh đẻ là 1,32, so với 1,42 của năm ngoái, thấp hơn nhiều so với mức sinh thay thế mà Việt Nam đang duy trì (2-2,1 con trên mỗi phụ nữ). Gần 20 năm qua, mức sinh ở TP HCM luôn nằm trong nhóm có mức sinh thấp nhất cả nước.
“Già hóa dân số tạo ra những thách thức về mặt xã hội, kinh tế và văn hóa cho các cá nhân, gia đình, xã hội và cộng đồng”, ông Trung nói.
Cụ thể, già hóa dân số sẽ làm thay đổi cấu trúc gia đình. Con người sống lâu hơn, sinh ít con hơn và có ít quyền lựa chọn chăm sóc hơn. Hiện nay, dịch vụ chăm sóc sức khỏe và tinh thần cho người cao tuổi ở nước ta chưa phát triển, đa số người cao tuổi vẫn phải nương tựa vào con cháu. Thời gian sống sau nghỉ hưu tăng lên, tạo áp lực lớn lên hệ thống y tế và hệ thống trợ cấp lương hưu.
Già hóa dân số cũng làm giảm cơ cấu dân số trong độ tuổi lao động, thay đổi cơ cấu nghề nghiệp, và tăng gánh nặng kinh tế cho người lao động trẻ. Nếu những hệ lụy này không được giải quyết thỏa đáng, chúng sẽ là thách thức lớn cho sự phát triển của thành phố.
TP HCM với vấn đề già hoá dân số nhanh chóng
Phó Giám đốc Sở Y tế TP HCM Nguyễn Văn Vĩnh Châu cho biết, để ứng phó với già hóa dân số, ngành y tế đang nỗ lực giải quyết tình trạng mức sinh thấp, củng cố và hoàn thiện hệ thống cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, và khám chữa bệnh cho người cao tuổi. TP HCM tiếp tục khám sức khỏe, phát hiện sớm bệnh không lây nhiễm, và lập hồ sơ sức khỏe dành cho người cao tuổi.
Nhằm mục đích nâng cao chất lượng dân số, ngành y tế đẩy mạnh truyền thông về lợi ích của việc khám sức khỏe tiền hôn nhân, sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh. Khám sức khỏe trước khi kết hôn giúp các cặp đôi chủ động tầm soát, phát hiện sớm, và chữa trị kịp thời các bệnh lý liên quan đến sức khỏe sinh sản, bệnh lây truyền qua đường tình dục, cũng như khả năng mang thai và sinh con.
TP HCM đối mặt với tình trạng già hoá dân số nhanh chóng
Già hóa dân số là thách thức lớn đối với TP HCM, ảnh hưởng sâu rộng đến cấu trúc gia đình, lực lượng lao động, và hệ thống y tế. Để ứng phó, thành phố cần triển khai các biện pháp đồng bộ nhằm cải thiện mức sinh, nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi, và thúc đẩy nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc khám sức khỏe tiền hôn nhân và sàng lọc trước sinh. Những hành động này sẽ giúp TP HCM thích ứng và phát triển bền vững trong bối cảnh già hóa dân số ngày càng tăng.